De ins en outs van GHB: alles wat je moet weten over deze gevaarlijke drug

Hoewel GHB in aantallen gebruikers een kleine positie inneemt in Nederland, is het wel een middel dat de laatste jaren opvallend veel aandacht heeft getrokken. Als “date rape drug”, als “ideale drug” en de laatste tijd steeds vaker als sterk verslavend en levensgevaarlijk middel. Hoe zit dat nou eigenlijk? Wat is de waarheid rondom GHB? Wat is het, hoe werkt het, en waarom is de reputatie van dit middel zo gekelderd? Wilt u de ins en outs weten van GHB? Lees dan verder!

Wat is GHB?

GHB staat voor gammahydroxyboterzuur en komt (ook bij niet-gebruikers) in zeer kleine hoeveelheden voor in het menselijk lichaam. De concentratie is echter zo laag, dat volgens internationale standaarden de stof niet als “lichaamseigen” kan worden gezien.

GHB kan relatief eenvoudig zelf worden gemaakt, met ingrediënten die gemakkelijk via internet te bestellen zijn, zoals GBL (een industrieel schoonmaakmiddel) en natronloog (gootsteenontstopper). GHB bestaat in poedervorm, maar komt het meest voor als een stroperige, kleurloze vloeistof. GHB heeft een verdovende werking op het centrale zenuwstelsel en geeft een ontspannen gevoel; ook werkt GHB seksueel stimulerend.

Waar komt GHB vandaan?

GHB werd in de jaren zestig van de vorige eeuw ontwikkeld in een laboratorium, en werd (medicinaal) gebruikt als slaap- en verdovingsmiddel. Vanwege de bijwerkingen werd GHB echter nooit op grote schaal toegepast.

Date rape drug?

Gaandeweg deed GHB zijn intrede in het uitgaansleven. De drug werd in eerste instantie vooral gebruikt in de gay en kinky scene vanwege zijn lustopwekkend effect. In de jaren negentig werd het bekend als “date rape drug”: een middel dat stiekem in een drankje wordt gedaan om een slachtoffer te verdoven en te kunnen dwingen tot seks. Onderzoek lijkt er echter op te wijzen dat GHB slechts sporadisch werd gebruikt met dit doel.

Ideale drug?

GHB is door gebruikers lang gezien als “ideale drug”: het vergroot je zelfvertrouwen en libido, het is goedkoop, makkelijk te verkrijgen, makkelijk te verbergen (ziet eruit als water) en je houdt er geen kater aan over. Het gebruik is de laatste jaren dan ook sterk gestegen, onder zeer diverse groepen: zowel thuis als in het uitgaansleven, onder jongeren en volwassen gebruikers, hoog en laag opgeleiden en zowel in de stad als op het platteland. We zien in het recreatieve gebruik nog geen daling. GHB wordt bovendien steeds vaker gebruikt als bijmiddel om een roes te verlengen (bij xtc) of te dempen (bij speed). Door de sterke stijging van het aantal gebruikers steeg ook het aantal incidenten en hulpvragen, en werd bekend dat het middel zeer grote risico‚’s heeft.

Waarom is GHB zo gevaarlijk?

Elk genotmiddel kan ongewenste effecten hebben. GHB kan misselijkheid, duizeligheid, een slap gevoel in de spieren en stuiptrekkingen in gezicht, benen en armen veroorzaken. Maar wat GHB echt (levens)gevaarlijk maakt, is dat het zeer moeilijk te doseren is. Het verschil tussen een werkzame dosis en een overdosis is buitengewoon klein. Bij een overdosis kan al gauw bewusteloosheid of zelfs een coma optreden, waarbij de ademhaling kan worden onderdrukt (zeker in combinatie met andere middelen zoals alcohol).

Ook is GHB zéér verslavend. Al na enkele weken frequent gebruik kan de GHB-gebruiker afhankelijk worden. Omdat GHB maar kort werkt, moeten afhankelijke gebruikers elke twee tot vier uur – dag en nacht – een nieuwe dosis innemen om onthoudingsverschijnselen te voorkomen. Die onthoudingsverschijnselen vormen een andere reden waarom GHB zo gevaarlijk is: bij plotseling stoppen met GHB kunnen namelijk zéér ernstige en zelfs levensbedreigende complicaties optreden, met delirium, toevallen, verhoogde bloeddruk en hallucinaties. Zelf, zonder begeleiding, stoppen met GHB wordt dan ook ernstig afgeraden.

Hoe wordt GHB-verslaving behandeld?

Het aantal GHB-verslaafden dat zich laat behandelen is relatief klein, maar is de afgelopen jaren wel sterk gestegen. GHB-verslaving is moeilijk te behandelen en de terugval in gebruik is hoger dan bij de meeste andere verslavende middelen, zoals alcohol, cannabis of cocaïne.

De behandeling begint met een detoxificatie waarbij gebruikers op veilige manier en zonder ernstige complicaties met GHB-gebruik stoppen. Novadic-Kentron gebruikt een hiervoor speciaal ontwikkelde methode waarbij de gebruiker overgaat op medicinale GHB, die vervolgens langzaam wordt afgebouwd. Deze afbouw duurt meestal twee tot drie weken. De detoxificatie is maar een heel klein deel van de behandeling; veel mensen hebben namelijk grote moeite om een normaal leven zonder GHB te leiden. Tijdens de behandeling wordt dan ook gewerkt aan het omgaan met “zucht”, het herstellen of creëren van een gezond sociaal netwerk, zinvolle dagbesteding, het oppakken van psychische problemen en andere zaken die van belang zijn in het leven van de cliënt.

Om de hoge terugval te verminderen, werkt Novadic-Kentron momenteel samen met hulpverleners, cliënten en wetenschappers aan het ontwikkelen van nieuwe behandelingen voor GHB-verslaving.

Verder lezen…

GHB-verslaving

Dit artikel is verschenen in onze e-mailnieuwsbrief. Wilt u deze ook ontvangen? Meld u dan hier aan!