Zorg Innovatie Centrum: waar verslaafden hun vooroordelen overwinnen en professionals leren van studenten…

In het Zorg Innovatie Centrum (ZIC) maken studenten de dienst uit. Natuurlijk wel onder begeleiding van professionele begeleiders, maar het is hier niet zo dat een leerling verlegen meekijkt over de schouder van een doorgewinterde behandelaar. Nee, de studenten runnen de hele behandelafdeling, voeren gesprekken met de cliënten, zijn hun persoonlijke begeleiders, nemen controles af en dienen medicatie toe. En ja, dat is voor studenten én voor cliënten soms best even wennen. Niet eens vanwege vooroordelen van studenten ten aanzien van verslaafden, maar eigenlijk juist andersom‚Ķ

Het Zorg Innovatie Centrum is niet alleen maar een mooie naam voor een leerschool. Natuurlijk is scholing wel een belangrijk doel van het ZIC. Er is ruimte voor vijfentwintig studenten die hier hun opleiding met werken combineren of hier een half jaar tot een jaar stage volgen. Hun achtergronden zijn heel gevarieerd: ze volgen verschillende opleidingen (verpleegkundige, sociaal-pedagogische of zelfs sportopleidingen), op verschillende niveaus (mbo, hbo) en in verschillende leerjaren. Ook ervaringsdeskundigen worden hier opgeleid.

Chaotisch

Laurie (22) zit in het tweede leerjaar van de opleiding mbo-v en combineert al anderhalf jaar leren met werken in het ZIC. En dat bevalt haar heel goed. Laurie: “In het begin van het schooljaar is het wel chaotisch met veel nieuwe studenten, maar je vindt hier vrij snel je weg. Je moet ook wel. Er wordt veel zelfstandigheid van je verwacht, je moet zelf dingen oppakken en ondernemen. Dat spreekt mij heel erg aan.”

Juist door studenten meteen zeer actief te betrekken bij het hele behandelproces, kan Novadic-Kentron innovaties in de zorg doorvoeren. De studenten nemen immers uit hun opleidingen de laatste methodes en kennis mee, ze zijn erg enthousiast en hebben volop ideeën over hoe het beter kan.

Van vragenrondje naar spelletjes

Laurie: “We hebben veel inspraak en er wordt echt naar ons geluisterd. Initiatieven waar wij mee komen, worden vaak overgenomen en geïmplementeerd. Zo hebben we de dagopening en –sluiting veranderd. Dit was eigenlijk niet meer dan een soort vragenrondje aan cliënten, dat was bijna een routinenummer geworden. Wij mochten dit zelf gaan invullen en hebben er veel meer variatie en creativiteit ingebracht. Zo werken we nu met spelletjes, het uitdelen van complimenten, discussies… Zo is dit onderdeel nu veel veelzijdiger en efficiënter geworden.”

Sporten en somatische klachten

Als de nieuwe werkwijzen in pilots op het ZIC beproefd zijn, kunnen ze ook op andere afdelingen van Novadic-Kentron ingevoerd worden. Daarnaast leveren ook de opdrachten en onderzoeken die studenten in het kader van hun opleiding uitvoeren, veel nuttige informatie op. Zo kunnen bepaalde vraagstukken worden opgepakt. Nu het aanbod sportactiviteiten bijna helemaal is wegbezuinigd, is het bijvoorbeeld heel nuttig om te weten hoe sport bijdraagt aan het herstel van een verslaafde, en hoe je als organisatie het sporten toch nog verantwoord kunt faciliteren. Ook thema‚’s zoals het betrekken van naasten bij de behandeling of het aanpakken van somatische klachten bij oudere cliënten kunnen zo worden onderzocht.

Schuilen achter het professionele team

Laurie: “Dat je zoveel bij kunt dragen en een kans krijgt om de zorg mee te ontwikkelen, is heel erg leuk. Maar het vraagt wel een bepaald type student. Je kunt niet schuilen achter het professionele team. Je moet initiatief willen nemen, creatief en ondernemend zijn. Maar je moet ook assertief zijn en zelf goed je grenzen en je eigen doelen bewaken.”

Schrikken

Dat geldt gelukkig voor het gros van de ZIC-studenten. De meeste studenten kiezen hier ook heel bewust voor. Ze solliciteren zelf naar een leer-werkplek, en in de selectie wordt ook goed gekeken of er een match is. Alleen bij stages zijn studenten soms minder goed voorbereid en komt het voor dat ze schrikken. Bijvoorbeeld als een verpleegkundestudent niet zelf de stageplek uitzoekt, maar hier wordt geplaatst. Zo‚’n student heeft dan ervaring in een ziekenhuis, maar hier bestaat het werk natuurlijk niet zozeer uit medische handelingen zoals wondverzorging, maar liggen de handelingen op het vlak van geestelijke gezondheid. Gesprekken en reflectie zijn aan de orde van de dag, maar dit ligt niet iedereen. Aan de doelgroep ligt het echter zelden; hoeveel vooroordelen er ook heersen over verslaafden, bij de studenten die hier komen werken, leven die nauwelijks.

Vooroordelen over studenten

Andersom is dat soms wél het geval! Cliënten die bij het ZIC in behandeling komen, hebben soms wel vooroordelen over studenten. Die willen liever geholpen worden door een “echte” behandelaar. Vooral oudere cliënten hebben hier meer moeite mee. Toch gaat het na verloop van tijd bijna altijd goed: in vier jaar ZIC is er slechts één cliënt geweest die wegging omdat hij per se niet met studenten te maken wilde hebben. Nagenoeg alle cliënten merken na een tijdje dat ze niet alleen goede zorg krijgen, maar dat de behandeling door studenten ook voordelen heeft.

“Kom maar bij mij oefenen”

Laurie: “De meeste cliënten vinden het prima, en er zijn ook cliënten die het heel leuk vinden om de studenten te helpen iets te leren. Zo was er een cliënt die injecties moest krijgen vanwege trombose. Die zei: ‘Oh, kom maar bij mij oefenen met het zetten van spuiten.‚’ ”

Het enthousiasme en de betrokkenheid van de studenten bevalt de cliënten ook goed. De studenten die met opdrachten of onderzoek bezig zijn, stellen andere vragen en betrekken ook nadrukkelijk cliënten bij het meedenken over wat werkt en niet werkt op de afdeling.

Na vier jaar Zorg Innovatie Centrum kunnen we dan ook de conclusie trekken dat het ZIC voor alle partijen voordelen heeft: De studenten hebben een leer-werkplek waar ze al hun vaardigheden kunnen trainen en een zinvolle bijdrage kunnen leveren. Cliënten hebben baat bij de innovaties en het enthousiasme en de goede ideeën van de studenten, en Novadic-Kentron kan de kwaliteit van de zorg verbeteren, én investeert bovendien in deskundig en prima getraind toekomstig personeel. De ZIC-studenten hebben het namelijk zo naar hun zin, dat ze hier ook vaak blijven werken ná hun opleiding.

Dit artikel is verschenen in onze e-mailnieuwsbrief. Wilt u deze ook ontvangen? Meld u dan hier aan!