Hoe motiveer ik iemand met een verslaving om in behandeling te gaan?

Verslaving is ingewikkeld en mensen schamen zich ervoor. Daarom is de drempel om hulp te zoeken hoog. Je kunt iemand helpen om die stap te zetten. Een goed gesprek gaat niet vanzelf. Vaak eindigt het met frustratie, ruzie en onbegrip. Daarom hier een aantal tips.

De eigen motivatie van de ander vergroten

“Een ander motiveren” klopt eigenlijk niet: je kunt alleen de motivatie van de ander groter maken. Iemand met een verslaving ziet zelf ook wel de nadelen, maar ziet ook veel obstakels. De motivatie wordt groter als de persoon zelf wil veranderen. En ook gelooft dat het kán.

Praktische tips

Het belangrijkste om te onthouden is dat je de ander zélf laat uitspreken dat hij/zij wil en kan veranderen. Dat gebeurt alleen als je zelf begripvol en betrokken bent, niet oordeelt en rustig blijft.

Stel open vragen

Een open vraag is een vraag waarop iemand geen ‘ja’ of ‘nee’ kan antwoorden. Het is een vraag die mensen uitnodigt om meer te vertellen. Dus niet een vraag waarop je maar één antwoord wil horen.

Niet

“Je moet intussen toch wel toegeven dat je te veel zuipt.”

Wel

“Welke nadelen merk jij van het drinken? En je omgeving?”

Lok ‘verandertaal’ uit

In plaats van zelf vertellen wat jij wilt dat er verandert, is het beter om de ander dit te laten ontdekken en zeggen.

Niet

“Als je zo doorgaat, raak je over een half jaar je baan kwijt en over een jaar je huis. Wil je dat soms?”

Wel

“Hoe zou je willen dat je leven er over één jaar uitziet? En over vijf jaar?”

Luister, bevestig en vat samen

Probeer echt te begrijpen wat de ander bedoelt. Formuleer dit regelmatig als een conclusie.

Niet

“Ja ik ken die mooie woorden van jou. Maar waar het mij om gaat is dat…”

Wel

“Dus je voelt na je promotie veel stress, en je denkt dat je daardoor meer drinkt, klopt dat?”

Ga niet in discussie maar vraag waarom iemand zich verzet

Merk je veel weerstand, ga dan niet in discussie maar vraag waarom de persoon hier moeite mee heeft. Geef de ander ook de tijd om alles even te laten bezinken.

Niet

“Dat is toch gewoon onzin wat je nu zegt!”

Wel

“Waarom denk je dat je dit niet kan?”

Aanvullende tips voor partners, familie of vrienden

Voor iemand die dichtbij een verslaafde staat, is het vaak extra moeilijk om een goed gesprek te voeren. Voor deze situatie de volgende aanvullende tips:

  • Blijf rustig en geduldig en spreek in de ‘ik-vorm’. (“Ik heb het gevoel dat…”)
  • Leg uit dat je je zorgen maakt en waarom dat zo is.
  • Boos worden, bedreigen, chanteren of straffen helpt niet.
  • Stel je eigen grenzen. (“Ik ga geen drank meer voor je kopen.”)
  • Zoek info over behandeling. Zo kun je angsten wegnemen en beter meedenken.
  • Een behandeling is lang niet altijd een opname! Ook een aantal gesprekken of online behandeling kunnen goed werken.
  • Zeg dat je de ander zal ondersteunen als deze in behandeling is
  • Geef de persoon tijd om na te denken en zelf tot een keuze te komen.

Vul samen de zelftest in

Als verwijzer of naaste kan het helpen om samen met de ander onze zelftest in te vullen. Je krijgt dan zicht op hoe groot de problemen zijn. Ook krijg je meteen een passend advies.