Ketamine bezig aan een opmars

Het gebruik van ketamine, door gebruikers ook wel ket of keta genoemd, wint snel aan populariteit. Ketamine is door farmaceuten ontwikkeld als narcosemiddel en pijnstiller voor mensen en dieren. Het werd ironisch genoeg ontwikkeld als alternatief voor het narcosemiddel PCP – later eveneens gebruikt als drug (‘angel dust’) – omdat PCP te veel bijwerkingen had. De laatste jaren wordt ketamine steeds vaker gebruikt, vooral door jongeren tijdens het uitgaan, op festivals, dance events en bij after party’s. En zorgt daar steeds vaker voor problemen, weet preventiewerker en drugsexpert Alex van Dongen. Zoals een traumatische bijna-doodervaring.

“Er zijn genoeg signalen die erop wijzen dat we kunnen spreken van een nieuwe trend in drugsgebruik,” zegt Alex. “In de Nationale Drugsmonitor van het Trimbos instituut staat dat in 2016 150.000 volwassenen ketamine gebruikt hebben en dat onder bezoekers van party’s en festivals het gebruik fors is gestegen: in 2016 gebruikt ruim 17 procent van de party- en festivalbezoekers dit middel, in 2017 ruim 33 procent. Ook het aantal gezondheidsincidenten is de laatste jaren toegenomen. Daarnaast merken we het als preventiewerkers in onze dagelijkse praktijk: het middel wordt steeds vaker aangeboden bij onze testservice en we krijgen steeds meer vragen, ook hulpvragen, van gebruikers en familieleden. Ook is ketamine steeds vaker gespreksonderwerp van preventiewerkers bij hangjongeren, uitgaanders en festivalbezoekers.”

Bijna-doodervaring

Ketamine is vooral in poedervorm op de drugsmarkt en wordt meestal gesnoven. Vaak wordt het gebruikt in combinatie met andere middelen. Alex: “Ketamine is een dissociatief tripmiddel, dat zorgt als het ware voor een scheiding van lichaam en geest. In een lage dosering zorgt dat voor een dromerige roes die ervoor zorgt dat mensen zich vrijer voelen. Zo’n tien minuten na het snuiven beginnen de effecten, die ongeveer een uur aanhouden. Sommige gebruikers krijgen last van misselijkheid. Acute risico’s zijn er vooral bij hoge doseringen. Dan kunnen heftige tripverschijnselen optreden, waarbij hallucinaties voorkomen. Het besef van tijd kan veranderen, maar je kunt ook een soort bijna-doodervaring krijgen, waarin je als het ware uit je lichaam treedt en je je in een tunnel naar het licht lijkt te bevinden. Die toestand wordt K-hole genoemd en die kan leiden tot een extreme paniekaanval die een psychose veroorzaakt en een zeer traumatische ervaring oplevert. Ook is er kans op verslaving, met name geestelijke afhankelijkheid. Als iemand regelmatig gebruikt, treedt er snel tolerantie op, waardoor de gebruiker een steeds hogere dosering nodig heeft voor hetzelfde effect.”

Volledig in paniek

Alex zegt dat het gebruik vaak begint via vrienden, waarna een sneeuwbaleffect ontstaat en de groep gebruikers groeit. Gebruikers vinden het gevoel bij ketamine soms gek en grappig. Maar het is niet voor iedereen grappig. Dat blijkt wel uit het verhaal van de 28-jarige Peter*.

Peter: “Ik ging een paar jaar geleden naar een vriend in Engeland, daar zouden we met een groep naar een festival gaan. Op dat festival werd volop keta gebruikt, dus ik dacht: laat ik dat ook maar eens proberen. Na het eerste lijntje was het best wel tof, maar na het derde lijntje ging ik out. Dat was heftig, ik dacht dat ik dood ging, was volledig in paniek en schreeuwde tegen mijn vrienden dat er een ambulance moest komen. Die groep wist kennelijk dat het wel weer goed zou komen, ze probeerden me gerust te stellen. Dat lukte ook, na een half uurtje was ik weer gekalmeerd. Later besefte ik dat ik een K-hole had meegemaakt. Als ik vooraf had geweten wat er zou kunnen gebeuren, was ik misschien niet zo in paniek geraakt. Maar voor mij hoeft keta niet meer. Ik heb sindsdien ook nooit meer gebruikt, zoiets wil ik nooit meer meemaken.”

Drugsincidenten

Maar als het zo flink mis kan gaan, is het dan niet nodig om een grootschalige waarschuwingscampagne te starten, vragen we aan Alex. “Nee, wat mij betreft niet,” is zijn antwoord. “Met zo’n campagne kun je ook mensen nieuwsgierig maken. Het is beter om preventie kleinschalig in te zetten, gericht op plekken waar al gebruikt wordt en op groepen die al nieuwsgierig zijn naar het middel en dus potentiële gebruikers zijn. In feite doen we dit al. In gesprekken bij de testservice geven preventiewerkers mensen informatie en maken we het gebruik bespreekbaar. Op festivals en evenementen gaan onze Unity peers, al dan niet vanuit hun eigen ervaring, het gesprek aan met bezoekers. We wijzen daarbij uiteraard ook op de risico’s, want er zijn genoeg gebruikers bij wie het hopeloos fout loopt. Dat blijkt ook wel uit de toename van het aantal drugsincidenten met ketamine. Maar in feite geldt dat voor elk middel. We blijven dus ook benadrukken dat het gebruik van drugs altijd risico’s met zich meebrengt.”