Vijf dingen die iedereen moet weten over alcohol

Over alcohol gaan veel ‘volkswijsheden’ rond. Maar hoe zit het nu echt? Is het drinken van een paar glazen wijn per dag wel of niet gezond? Kun je je kinderen beter thuis leren drinken? Hoeveel kwaad kan het om één glas alcohol te drinken als je zwanger bent? Hier vijf dingen die iedereen zou moeten weten over alcohol.

  • Verantwoord alcoholgebruik bestaat niet.
  • Ook weinig drinken als je zwanger bent kan schadelijk zijn.
  • De hersenen zijn tot je 24e heel gevoelig voor schade door alcohol.
  • Jongeren die thuis “leren drinken” gaan meer drinken.
  • Ouderen kunnen slechter tegen alcohol.

Verantwoord alcoholgebruik bestaat niet

De nadelen van alcohol zijn altijd groter dan de voordelen. Matig drinken heeft een paar voordelen voor hart- en bloedvaten. Maar dat geldt alleen voor vrouwen na de menopauze en voor mannen boven de veertig. En zelfs dan zijn de nadelen voor de gezondheid groter dan de voordelen.

Alcohol is een kankerverwekkende stof. Ook bij kleine hoeveelheden. Vrouwen die matig drinken, hebben een grotere kans op borstkanker. Alcohol maakt ook de kans op andere vormen van kanker groter, zoals kanker in de mond, keel, strottenhoofd, slokdarm en darmen. Daarnaast is er meer kans op bijvoorbeeld hart- en vaatziekten, maag- en darmklachten, leverziektes, seksuele problemen, angsten, depressie en slapeloosheid.

Meer weten? Lees “Verantwoord alcoholgebruik bestaat niet”.

Ook weinig drinken als je zwanger bent kan schadelijk zijn

Zelfs kleine hoeveelheden alcohol tijdens de zwangerschap kunnen grote gevolgen hebben. Je kind kan problemen krijgen met gedrag, leren en concentreren. Ook groeien kinderen minder goed. Hoe vroeger je in de zwangerschap drinkt, hoe groter de kans op schade. En hoe meer je in één keer drinkt, hoe groter de kans op schade.

Bij sommige vrouwen kunnen enkele glaasjes alcohol al grote schade veroorzaken. Bij de ernstigste vorm van alcoholschade, FAS (Foetaal Alcohol Syndroom), hebben kinderen grote emotionele en geestelijke problemen en vaak een verstandelijke beperking. De gevolgen van FAS en andere schade door alcohol zijn niet te genezen. Maar de problemen zijn wel 100% te voorkomen door tijdens de zwangerschap helemaal geen alcohol te drinken. Het enige juiste advies is: stop helemaal met drinken als je zwanger bent of wilt worden!

Meer weten? Lees het artikel “Veel vrouwen onderschatten nog steeds gevaren alcohol tijdens zwangerschap”.

De hersenen zijn tot je 24e heel gevoelig voor schade door alcohol.

Lange tijd dachten deskundigen dat de hersenen rond het achttiende jaar volgroeid waren. Maar nu weten we dat de hersenen nog tot het 24e jaar in ontwikkeling zijn. Pas dan zijn ze ‘af’. Een van de laatste hersengebieden die ‘klaar’ zijn, is het voorste deel: de prefrontale cortex.

Dit gebied in de hersenen regelt planning, controle op impulsen, en inzicht in de gevolgen van gedrag. Alcohol zorgt ervoor dat dit gebied zich minder goed ontwikkelt. Met als gevolg: problemen met gedrag, leren en onthouden.

Ook is het brein van jongeren nog heel flexibel. Het kan zo makkelijker allerlei dingen leren. Als de juiste dingen geleerd zijn, is het tijd voor de hersenen om de dingen op te ruimen die niet gebruikt worden. Dat bespaart energie. In deze periode worden nuttige hersenverbindingen versterkt en nutteloze hersenverbindingen “gesnoeid” (pruning). Net als een tuinman die zwakke takken van een rozenstruik snoeit, zodat er meer energie is voor de sterke takken met veel knoppen. Veel alcohol drinken als je jong bent, werkt als een tuinman die met een blinddoek op overal maar takken afknipt. Ook de goede takken. Dus ook nuttige hersenverbindingen worden verbroken.

De keuzemogelijkheden in het brein nemen af, en dit heeft nadelen voor geheugen, concentratie en leervermogen. Volgens dr. Nico van der Lely van de Polikliniek Jeugd & Alcohol hebben jongeren die stevig drinken een IQ dat soms wel 10 tot 15 punten achter ligt bij leeftijdsgenoten.

Meer weten? Lees “Alcohol en jongeren: effect op de hersenen”.

Jongeren die thuis “leren drinken” gaan meer drinken

Veel ouders geloven nog steeds dat het beter is om jongeren “thuis te leren drinken”. Onderzoek laat duidelijk zien dat deze “volkswijsheid” niet klopt: jongeren die met toezicht van hun ouders mogen drinken, drinken meer dan jongeren die dat niet mogen. Strenge regels stellen helpt echt! Ouders hebben veel meer invloed op het drinkgedrag van hun kinderen dan ze denken. Duidelijke regels en alle alcohol tot 18 jaar volledig verbieden (nee is nee, ook op een feestje) is noodzakelijk. Advies is om op tijd te beginnen met grenzen stellen: voordat kinderen twaalf zijn. Belangrijk is ook het voorbeeldgedrag van ouders (drink met mate).

Meer weten? Lees het eerder verschenen artikel “Geen alcohol onder de 18: meer sturing door ouders nodig”.

Ouderen kunnen slechter tegen alcohol

Oudere mensen kunnen slechter tegen drank.

  • Ouderen hebben minder vocht in hun lichaam. De lever en nieren werken ook minder goed: daarom leidt alcohol sneller tot vergiftiging en schade aan organen. Hierdoor krijgen ouderen sneller ziektes door alcohol.
  • Ouderen die drinken, vallen ook eerder. Een val kan leiden tot handicaps of zelfs overlijden.
  • Ten slotte gaat alcohol niet goed samen met veel medicijnen. Medicijnen kunnen daardoor slechter of juist heftiger werken. Alcohol samen met bijvoorbeeld slaap- en kalmeringsmiddelen is zeer gevaarlijk.
  • Ook is er een groter risico op verslaving.

Meer weten? Lees “Alcohol en ouderen”.